Τα Cranberries είναι αειθαλής θάμνοι που ανήκουν στην υποκατηγορία του γένους «Vaccinium oxycoccos». Καλλιεργούνται στη Βόρεια Ευρώπη, στις Βόρειες Ηνωμένες Πολιτείες, στον Καναδά και στη Χιλή. Τα φρέσκα Cranberries περιέχουν 90% νερό, ενώ το ξηρό τους βάρος αποτελείται κυρίως από υδατάνθρακες και φυτικές ίνες.
Υδατάνθρακες και φυτικές ίνες
Οι υδατάνθρακες που περιέχονται στα Cranberries ανέρχονται στα 12.2 g / 100g, είναι κυρίως απλά σάκχαρα, όπως σακχαρόζη, γλυκόζη και φρουκτόζη. Επιπλέον περιέχουν αδιάλυτες ίνες όπως η πηκτίνη, κυτταρίνη και ημικυτταρίνη, αλλά και διαλυτές ίνες. Για το λόγο αυτό, η υπερβολική κατανάλωση τους μπορεί να προκαλέσει διάρροια. Έχουν πικρή και ξινή γεύση και γι αυτό πιο συχνά καταναλώνονται με τη μορφή χυμού με προσθήκη ζάχαρης.
Βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία
Τα Cranberries αποτελούν μια πλούσια πηγή βιταμινών και μετάλλων, με προεξέχουσα θέση να κατέχει η βιταμίνη C.
• Βιταμίνη C: βρίσκεται σε υψηλή συγκέντρωση 13.3 mg /100 g είναι απαραίτητη για τη διατήρηση του δέρματος, των μυών και των οστών.
• Μαγγάνιο: η συγκέντρωση του ανέρχεται στα 0.36 mg/100g, είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη, το μεταβολισμό και το αντιοξειδωτικό σύστημα του σώματος.
• Βιταμίνη Ε: τα 100 g προϊόντος περιέχουν 1.2 mg βιταμίνης Ε, μιας βασικής λιποδιαλύτης βιταμίνης με αντιοξειδωτικές ιδιότητες
• Βιταμίνη Κ: βρίσκεται σε συγκέντρωση 5.1 µg/ 100 g και είναι απαραίτητη για την πήξη του αίματος.
Φυτοχημικά συστατικά
Τα Cranberries περιέχουν σε πολύ υψηλή συγκέντρωση φυτοχημικά συστατικά και αντιοξειδωτικά, ιδιαίτερα πολυφαινόλες. Πολλές από αυτές τις ουσίες συγκεντρώνονται στο φλοιό τους, ενώ μειώνεται σημαντικά η περιεκτικότητα τους κατά την παρασκευή χυμού.
• Κερκετίνη: Η πιο πλούσια αντιοξειδωτική πολυφαινόλη στα Cranberries (20-30mg /100g). Έχει βρεθεί ότι αναστέλλει την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων του μαστού, του παχέος εντέρου, του προστάτη, των πνευμόνων και άλλων όγκων.
• Μυρισετίνη: Μια σημαντική αντιοξειδωτική πολυφαινόλη η οποία μπορεί να έχει μια σειρά από ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία.
• Peonidin: Ένας τύπος ανθοκυάνης η οποία είναι υπεύθυνη για το πλούσιο κόκκινο χρώμα των cranberries.
• Ursolic acid: Βρίσκεται συμπυκνωμένο και σε υψηλή συγκέντρωση στο φλοιότων Cranberries. Αποτελεί συστατικό για πολλά παραδοσιακά φυτικά φάρμακα και έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση. Επιπλέον έχει βρεθεί ότι μπορεί να περιορίσει την καρκινογένεση στον προστάτη.
• Τύπου Α-προανθοκυανιδίνες(PAC): Μία κατηγορία αντιοξειδωτικές πολυφαινόλες, οι οποίες φαίνεται ότι δρουν αποτελεσματικά κατά των λοιμώξεων της ουροφόρου οδού όταν λαμβάνονται σε δόση των 72 mg.
• Κηκιδικό οξύ: Προστατεύει το δέρμα από την υπεριώδη ακτινοβολία, εμποδίζει την αλλοίωση του DNA και εξουδετερώνει τη δράση των καρκινικών κυττάρων.
Πρόληψη λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος
Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος προκαλούνται κυρίως από το εντερικό βακτηρίδιο Escherichia coli, το οποίο προσκολλάται στην εσωτερική επιφάνεια της ουροδόχου κύστης και του ουροποιητικού συστήματος. Τα Cranberries αποτελούν μια από τις πιο πλούσιες πηγές Α-τύπου προανθοκυανιδίνες οι οποίες εμποδίζουν το βακτηρίδιο Escherichia coli να προσκολληθεί στα τοιχώματα της ουροδόχου κύστης και των ουροφόρων οδών, καθιστώντας τα δυνητικό προληπτικό μέτρο έναντι λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος. Μεγάλος αριθμός μελετών έχουν δείξει ότι η κατανάλωση χυμού Cranberries, ή η λήψη τους σε μορφή συμπληρώματος, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος σε παιδιά και ενήλικες.
Άλλα οφέλη για την υγεία
• Θεωρείται ότι η λοίμωξη από το βακτήριο Helicobacter pylori είναι η κύρια αιτία για το έλκος, τις φλεγμονές του στομάχου καθώς και του καρκίνου. Τα Cranberries λόγο της περιεκτικότητας τους σε Α-τύπου προανθοκυανιδίνες μπορούν να μειώσουν αυτόν τον κίνδυνο. Επιπλέον φαίνεται ότι η καθημερινή κατανάλωση χυμού για 3 εβδομάδες μπορεί να καταστείλει την ανάπτυξη του Helicobacter pylori.
• Τα Cranberries λόγω των αντιοξειδωτικών που περιέχουν (ανθοκυανίνες, προανθοκυανιδίνες και κερκετίνη) μπορεί να είναι ευεργετικά για την υγεία της καρδιάς. Φαίνεται ότι αυξάνουν τα επίπεδα της HDL και μειώνουν της LDL χοληστερόλης σε διαβητικούς ασθενείς. Επιπλέον μειώνουν την πίεση του αίματος καθώς και τα επίπεδα της ομοκυστεΐνης στο αίμα με αποτέλεσμα τη μείωση του κινδύνου φλεγμονής στα αιμοφόρα αγγεία.
• Συμβάλουν στην καταπολέμηση των βλαβερών βακτηριδίων του στόματος και τα εμποδίζουν να παράγουν οξέα που φθείρουν το σμάλτο των δοντιών, κατά αυτό τον τρόπο μπορούν να συμβάλλουν στην καταπολέμηση της ουλίτιδας. Επιπλέον η κατανάλωση τους μπορεί να μειώσει την φλεγμονή που προκαλείται από τα βακτήρια που ευθύνονται για την περιοδοντίτιδα.
Cranberries και παρενέργειες
Σε μέτριες ποσότητες, τα Cranberries συνήθως θεωρούνται ασφαλή για τους περισσότερους ανθρώπους. Ωστόσο, η υπερβολική κατανάλωση τους μπορεί να προκαλέσει στομαχικές διαταραχές, διάρροια και να αυξήσει τον κίνδυνο δημιουργίας πέτρας στα νεφρά σε άτομα με προδιάθεση. Οι περισσότερες πέτρες δημιουργούνται από οξαλικό ασβέστιο, η υπερβολική ποσότητα του οξαλικού στα ούρα είναι ένας από τους κύριους παράγοντες κινδύνου. Τα Cranberries ή τα συμπυκνωμένα εκχυλίσματα τους, μπορεί να περιέχουν υψηλά επίπεδα οξαλικού. Περιέχουν επίσης υψηλά επίπεδα της βιταμίνης C, η οποία μετατρέπεται σε οξαλικό σε μερικούς ανθρώπους. Επομένως τα άτομα που έχουν προδιάθεση θα πρέπει να περιορίσουν την κατανάλωση των Cranberries και άλλες τροφές πλούσιες σε οξαλικό.
Πώς να τα καταναλώσετε
• Μπορείτε να φτιάξετε χυμό από φρέσκα Cranberries σε συνδυασμό με άλλα φρούτα
• Φτιάξτε σάλτσα κράνμπερι για τη γαλοπούλα, το κοτόπουλο και το ψάρι
• Είναι ιδανικά για μαρμελάδες και ζελέ, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε πηκτίνη.
• Τα αποξηραμένα Cranberries μπορείτε να τα απολαύσετε σκέτα, με γιαούρτι, μέσα σε κέικ, μπισκότα ή σαλάτες
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. “Nutrition facts for raw cranberries”. Nutritiondata.com. Conde Nast. 2013. Retrieved 19 January 2014.
2. Pappas. E, Schaich K.M. Phytochemicals of cranberries and cranberry products: characterization, potential health effects, and processing stability. Crit Rev Food Sci Nutr. 2009;49(9):741-81
3. Grace M.H. et all. Comparison of health-relevant flavonoids in commonly consumed cranberry products. J Food Sci. 2012;77(8):176-83.
4. Catherine C. Neto. Cranberry and its phytochemicals: a review of in vitro anticancer studies. J Nutr. 2007;137(1):186S-193S.
5. Ong K.C., Khoo H.E. Biological effects of myricetin. Gen Pharmacol. 1997;29(2):121-6.
6. Kondo M. et all. Ursolic acid and its esters: occurrence in cranberries and other Vaccinium fruit and effects on matrix metalloproteinase activity in DU145 prostate tumor cells. J Sci Food Agric. 2011;91(5):789-96.
7. Amy B Howell et all. Dosage effect on uropathogenic Escherichia coli anti-adhesion activity in urine following consumption of cranberry powder standardized for proanthocyanidin content: a multicentric randomized double blind study. BMC Infectious Diseases2010; 10:94
8. Afshar K, et all. Cranberry juice for the prevention of pediatric urinary tract infection: a randomized controlled trial. J Urol. 2012;188(4):1584-7.
9. Kontiokari T, et all.Randomised trial of cranberry-lingonberry juice and Lactobacillus GG drink for the prevention of urinary tract infections in women. BMJ. 2001;322(7302):1571.
10. You WCet all.Gastric dysplasia and gastric cancer: Helicobacter pylori, serum vitamin C, and other risk factors. J Natl Cancer Inst. 2000;92(19):1607-12.
11. Gotteland M,et all.Modulation of Helicobacter pylori colonization with cranberry juice and Lactobacillus johnsonii La1 in children. Nutrition. 2008;24(5):421-6.
12. Ruel G, et all. Favourable impact of low-calorie cranberry juice consumption on plasma HDL-cholesterol concentrations in men. Br J Nutr. 2006;96(2):357-64.
13. Lee I.T. et all. Effect of cranberry extracts on lipid profiles in subjects with Type 2 diabetes. Diabet Med. 2008;25(12):1473-7.
14. Gettman M.T. et all. Effect of cranberry juice consumption on urinary stone risk factors. J Urol. 2005;174(2):590-4;
15. Baxmann A.C. et all. Effect of vitamin C supplements on urinary oxalate and pH in calcium stone-forming patients. Kidney Int. 2003;63(3):1066-71.
16. Bodet C. et all. Anti-inflammatory Activity of a High-molecular-weight Cranberry Fraction on Macrophages Stimulated by Lipopolysaccharides from Periodontopathogens. Journal of Dental Research. 2006;85(3):235-9
17. Vattem D.A. et all. Synergismof Cranberryphenolics with ellagic acid and rosmarinic acid for antimutagenic and DNA protection functions. Journal of Food Biochemistry. 2006;30 (1): 98–116
